前往小程序,Get更优阅读体验!
立即前往
首页
学习
活动
专区
工具
TVP
发布
社区首页 >专栏 >序列匹配(五)重复匹配问题的动态规划算法

序列匹配(五)重复匹配问题的动态规划算法

作者头像
一只羊
发布2019-07-27 18:52:58
1.4K0
发布2019-07-27 18:52:58
举报
文章被收录于专栏:生信了生信了

前言: 蛋白质序列中常有重复的功能域(domain)或模体(motif)拷贝,由此衍生出一个抽象的序列多重匹配的问题,即如何从一个序列中找出另一个序列的某部分(如功能域或模体)的多个无交叠(non-overlapping)拷贝。本文给出了该问题的示例、关键计算公式以及C语言实现代码。

问题及算法描述 更具体地描述上面的问题:有序列x和y,其中y是包含结构域的序列,x是要从中找到多重匹配的序列。将x分割成一段一段的不交叠的子序列,这些子序列要么不参与和y的联配,要么与y的某一段子序列联配且联配的分值不低于一个阈值T。如果将x的某一子序列的联配分值减去T作为其“标准联配分值”,那么最终目标是找到这些参与联配的x的子序列的“标准联配分值”之和的最大值。

在《Biological sequence analysis》这本书中列举了一个蛋白质的例子:

引自《生物序列分析》

上图中显示,在最优联配(即“标准联配分值”之和最大的联配)中,x有两个子序列参与了联配,“标准联配分值”分别是1和8。

那么上图中的“标准联配分值”是如何计算得到的呢?这依然是利用动态规划算法,在《Biological sequence analysis》书中给出了关键的计算公式:

引自《生物序列分析》

其中,F(i, j)假设x(i)参与联配,且对应的联配结束于x(i)与y(j)时的“标准联配分值”之和的最大值;而F(i, 0)指的是子序列x(1,2,…,i)与y(联配可结束于y的任意位置)的“标准联配分值”之和的最大值,假设x(i)不参与联配。

一个困惑 上面计算公式的C代码实现见下文,简称其为alnRepeat,以便和本文另一段代码区分。其中一个示例如下:

没有问题,但是另一个示例的结果让我困惑:

最优分值应该是6啊。回过头再去看上面的计算公式,如果我对书中相应章节的理解无误的话,它似乎没有考虑到x两个子序列都参与联配且这两个子序列紧挨在一起的情况,最简单的就是上面AA的这个例子。理论上,最优联配中,两个连续的A应该都参与了联配,且属于两个不同的“匹配段”。

算法的补充 由此,我重新思考分值的计算公式。F(i, 0)没有问题,而F(i, j)的计算可以分为下面三种情况(注意,F(i, j)的前提条件假设了x(i)“参与”了联配):

  1. x(i-1)没有参与联配;
  2. x(i-1)参与了联配,且与x(i)属于同一个“匹配段”;
  3. x(i-1)参与了联配,且与x(i)属于不同的“匹配段”。

考虑了上面三种情况,F(i, j)的计算公式变成:

对上述新公式编写代码的过程中,发现输出结果有很多重复,再次检视公式,发现F(i, 1)需要单独处理,否则F(i, 1)计算公式中的F(i, 0)一项会引发歧义。于是,最终的计算公式变成:

其C语言实现代码简称alnRepeat3。 运行alnRepeat以及alnRepeat3比较二者的不同:

alnRepeat3的结果仍有重复,说明代码还要优化。

小结 本文介绍了生物序列重复匹配的问题以及相应的动态规划算法,在代码实现过程中,发现了疑似错误的示例(原计算公式似乎没有考虑到两个“匹配段”紧挨在一起的情况)并补充了计算公式。

对笔者来说,最大的收获在于学习这个新算法的过程中认真地进行过思考,但由于自身能力以及时间精力所限,对这个问题的理解以及代码实现还有很多不足,真切期望能有热心同道能够给出意见和建议! 最后,谢谢大家看此长文!

C代码 首先是alnRepeat

代码语言:javascript
复制
#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
#include <string.h>
#define MAXSEQ 1000
#define GAP_CHAR '-'
#define UNMATCH_CHAR '.'

// 对空位的罚分是线性的
struct Unit {
    int W0;   // 不参与联配,为F(i, 0)和F(i, j)共用
    int *Wj;      // 跳转到F(i - 1, j)
    int nj;       // Wj数组的大小
    int W1;   // 是否往左回溯一格
    int W2;   // 是否往左上回溯一格
    int W3;   // 是否往上回溯一格
    float M;      // 得分矩阵第(i, j)这个单元的分值,即序列s(1,...,i)与序列r(1,...,j)比对的最高得分
};
typedef struct Unit *pUnit;

void strUpper(char *s);
float max2(float a, float b);
float max3(float a, float b, float c);
float getFScore(char a, char b);
void printAlign(pUnit** a, const int i, const int j, char* s, char* r, char* saln, char* raln, int n);
void align(char *s, char *r, float t);

int main() {
    char s[MAXSEQ];
    char r[MAXSEQ];
    float t;
    printf("The 1st seq: ");
    scanf("%s", s);
    printf("The 2nd seq: ");
    scanf("%s", r);
    printf("T (threshold): ");
    scanf("%f", &t);
    align(s, r, t);
    return 0;
}

void strUpper(char *s) {
    while (*s != '\0') {
        if (*s >= 'a' && *s <= 'z') {
            *s -= 32;
        }
        s++;
    }
}

float max2(float a, float b) {
    return a > b ? a : b;
}

float max3(float a, float b, float c) {
    float f = a > b ? a : b;
    return f > c ? f : c;
}

// 替换矩阵:match分值为5,mismatch分值为-4
// 数组下标是两个字符的ascii码减去65之后的和
float FMatrix[] = {
    5, 0, -4, 0, 5, 0, -4, 0, -4, 0,
    0, 0, 5, 0, 0, 0, 0, 0, 0, -4,
    0, -4, 0, 0, 0, -4, 0, 0, 0, 0,
    0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 5
};

float getFScore(char a, char b) {
    return FMatrix[a + b - 'A' - 'A'];
}

void printAlign(pUnit** a, const int i, const int j, char* s, char* r, char* saln, char* raln, int n) {
    int k, l;
    pUnit p = a[i][j];
    if (! i) {  // 保证序列s的每个字符都比对上
        for (k = n - 1; k >= 0; k--)
            printf("%c", saln[k]);
        printf("\n");
        for (k = n - 1; k >= 0; k--)
            printf("%c", raln[k]);
        printf("\n\n");
        return;
    }
    if (! j) {  // F(i, 0)
        saln[n] = s[i - 1];
        raln[n] = UNMATCH_CHAR;
        if (p->W0)
            printAlign(a, i - 1, 0, s, r, saln, raln, n + 1);
        for (k = 0; k < p->nj; k++)
            if (p->Wj[k])
                printAlign(a, i - 1, k + 1, s, r, saln, raln, n + 1);
    } else {
        if (p->W0) {
            printAlign(a, i, 0, s, r, saln, raln, n);
        }
        if (p->W1) {    // 向上回溯一格
            saln[n] = s[i - 1];
            raln[n] = GAP_CHAR;
            printAlign(a, i - 1, j, s, r, saln, raln, n + 1);
        }
        if (p->W2) {    // 向左上回溯一格
            saln[n] = s[i - 1];
            raln[n] = r[j - 1];
            printAlign(a, i - 1, j - 1, s, r, saln, raln, n + 1);
        }
        if (p->W3) {    // 向左回溯一格
            saln[n] = GAP_CHAR;
            raln[n] = r[j - 1];
            printAlign(a, i, j - 1, s, r, saln, raln, n + 1);
        }
    }
}

void align(char *s, char *r, float t) {
    int i, j, k;
    int m = strlen(s);
    int n = strlen(r);
    float gap = -2.5;     // 对空位的罚分
    float m1, m2, m3, maxm;
    float em;   // F(m + 1, 0)
    pUnit **aUnit;
    char* salign;
    char* ralign;
    // 初始化
    if ((aUnit = (pUnit **) malloc(sizeof(pUnit*) * (m + 1))) == NULL) {
        fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
        exit(1);
    }
    for (i = 0; i <= m; i++) {
        if ((aUnit[i] = (pUnit *) malloc(sizeof(pUnit) * (n + 1))) == NULL) {
            fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
            exit(1);     
        }
        for (j = 0; j <= n; j++) {
            if ((aUnit[i][j] = (pUnit) malloc(sizeof(struct Unit))) == NULL) {
                fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
                exit(1);     
            }
            aUnit[i][j]->W0 = 0;
            aUnit[i][j]->W1 = 0;
            aUnit[i][j]->W2 = 0;
            aUnit[i][j]->W3 = 0;
            // 创建F(i, 0)的跳转数组
            aUnit[i][j]->nj = n;
            if ((aUnit[i][j]->Wj = (int*) malloc(sizeof(int) * aUnit[i][j]->nj)) == NULL) {
                fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
                exit(1);     
            }
            for (k = 0; k < aUnit[i][j]->nj; k++) {
                aUnit[i][j]->Wj[k] = 0;
            }
        }
    }
    for (j = 0; j <= n; j++) {
        aUnit[0][j]->M = 0;
    }
    // 将字符串都变成大写
    strUpper(s);
    strUpper(r);
    // 动态规划算法计算得分矩阵每个单元的分值
    for (i = 1; i <= m; i++) {
        // 计算F(i, 0)
        aUnit[i][0]->M = aUnit[i - 1][0]->M;
        for (j = 1; j <= n; j++)
            if (aUnit[i][0]->M < aUnit[i - 1][j]->M - t)
                aUnit[i][0]->M = aUnit[i - 1][j]->M - t;
        if (aUnit[i][0]->M == aUnit[i - 1][0]->M)
            aUnit[i][0]->W0 = 1;
        for (j = 1; j <= n; j++)
            if (aUnit[i][0]->M == aUnit[i - 1][j]->M - t)
                aUnit[i][0]->Wj[j - 1] = 1;
        // 计算F(i, j), j>=1
        for (j = 1; j <= n; j++) {
            m1 = aUnit[i - 1][j]->M + gap;
            m2 = aUnit[i - 1][j - 1]->M + getFScore(s[i - 1], r[j - 1]);
            m3 = aUnit[i][j - 1]->M + gap;
            maxm = max2(max3(m1, m2, m3), aUnit[i][0]->M);
            aUnit[i][j]->M = maxm;
            if (aUnit[i][0]->M == maxm) aUnit[i][j]->W0 = 1;
            if (m1 == maxm) aUnit[i][j]->W1 = 1;
            if (m2 == maxm) aUnit[i][j]->W2 = 1;
            if (m3 == maxm) aUnit[i][j]->W3 = 1;
        }
    }
    // 计算F(m + 1, 0)
    em = aUnit[m][0]->M;
    for (j = 1; j <= n; j++)
        if (em < aUnit[m][j]->M - t)
            em = aUnit[m][j]->M - t;
/*
    // 打印得分矩阵
    for (i = 0; i <= m; i++) {
        for (j = 0; j <= n; j++)
            printf("%f ", aUnit[i][j]->M);
        printf("\n");
    }
*/
    printf("max score: %f\n", em);
    // 打印最优比对结果,如果有多个,全部打印
    // 递归法
    if (em == 0) {
        fputs("No seq aligned.\n", stdout);
    } else {
        if ((salign = (char*) malloc(sizeof(char) * (3 * m))) == NULL) {  // 3m的大小是根据match以及gap的分值来估算的。
            fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
            exit(1);
        }
        if ((ralign = (char*) malloc(sizeof(char) * (3 * m))) == NULL) {
            fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
            exit(1);
        }
        if (em == aUnit[m][0]->M)
            printAlign(aUnit, m, 0, s, r, salign, ralign, 0);
        for (j = 1; j <= n; j++)
            if (em == aUnit[m][j]->M - t)
                printAlign(aUnit, m, j, s, r, salign, ralign, 0);
        // 释放内存
        free(salign);
        free(ralign);
    }
    for (i = 0; i <= m; i++) {
        for (j = 0; j <= n; j++) {
            free(aUnit[i][j]->Wj);
            free(aUnit[i][j]);
        }
        free(aUnit[i]);
    }
    free(aUnit);
}

然后是alnRepeat3

代码语言:javascript
复制
#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
#include <string.h>
#define MAXSEQ 1000
#define GAP_CHAR '-'
#define UNMATCH_CHAR '.'
#define max2(a, b) ((a) > (b) ? (a) : (b))

// 对空位的罚分是线性的
// 00000001  F(i, 0)
// 00000010  是否往左回溯一格
// 00000100  是否往左上回溯一格
// 00001000  是否往上回溯一格
// 00010000  F(i, 0) + s(i, j)
struct Unit {
    int W0;   // Xi不参与联配
    int *Wj;      // 跳转到F(i - 1, j)
    int nj;       // Wj数组的大小
    int Wi;     // F(i, j)的回溯指标,不同的bit代表不同的回溯方式
    float M;      // 得分矩阵第(i, j)这个单元的分值,即序列s(1,...,i)与序列r(1,...,j)比对的最高得分
};
typedef struct Unit *pUnit;

void strUpper(char *s);
float maxArray(float *a, int n);
float getFScore(char a, char b);
void printAlign(pUnit** a, const int i, const int j, char* s, char* r, char* saln, char* raln, int n, int flag);
void align(char *s, char *r, float t);

int main() {
    char s[MAXSEQ];
    char r[MAXSEQ];
    float t;
    printf("The 1st seq: ");
    scanf("%s", s);
    printf("The 2nd seq: ");
    scanf("%s", r);
    printf("T (threshold): ");
    scanf("%f", &t);
    align(s, r, t);
    return 0;
}

void strUpper(char *s) {
    while (*s != '\0') {
        if (*s >= 'a' && *s <= 'z') {
            *s -= 32;
        }
        s++;
    }
}

float maxArray(float *a, int n) {
    float max = a[0];
    int i;
    for (i = 1; i < n; i++) {
        if (a[i] > max)
            max = a[i];
    }
    return max;
}

// 替换矩阵:match分值为5,mismatch分值为-4
// 数组下标是两个字符的ascii码减去65之后的和
float FMatrix[] = {
    5, 0, -4, 0, 5, 0, -4, 0, -4, 0,
    0, 0, 5, 0, 0, 0, 0, 0, 0, -4,
    0, -4, 0, 0, 0, -4, 0, 0, 0, 0,
    0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 5
};

float getFScore(char a, char b) {
    return FMatrix[a + b - 'A' - 'A'];
}

void printAlign(pUnit** a, const int i, const int j, char* s, char* r, char* saln, char* raln, int n, int flag) {
    // flag: 是否打印F(i, 0)所代表的(Xi, '-')
    int k;
    pUnit p = a[i][j];
    if (! i) {  // 保证序列s的每个字符都比对上
        for (k = n - 1; k >= 0; k--)
            printf("%c", saln[k]);
        printf("\n");
        for (k = n - 1; k >= 0; k--)
            printf("%c", raln[k]);
        printf("\n\n");
        return;
    }
    if (! j) {  // F(i, 0)
        if (flag) {
            saln[n] = s[i - 1];
            raln[n] = UNMATCH_CHAR;
        }
        if (p->W0)
            printAlign(a, i - 1, 0, s, r, saln, raln, n + flag, 1);
        for (k = 0; k < p->nj; k++)
            if (p->Wj[k])
                printAlign(a, i - 1, k + 1, s, r, saln, raln, n + flag, 1);
    } else {
        if (p->Wi & 1) {    // F(i, 0)
            printAlign(a, i, 0, s, r, saln, raln, n, 1);
        }
        if (p->Wi & 2) {    // 向上回溯一格
            saln[n] = s[i - 1];
            raln[n] = GAP_CHAR;
            printAlign(a, i - 1, j, s, r, saln, raln, n + 1, 1);
        }
        if (p->Wi & 4) {    // 向左上回溯一格
            saln[n] = s[i - 1];
            raln[n] = r[j - 1];
            printAlign(a, i - 1, j - 1, s, r, saln, raln, n + 1, 1);
        }
        if (p->Wi & 8) {    // 向左回溯一格
            saln[n] = GAP_CHAR;
            raln[n] = r[j - 1];
            printAlign(a, i, j - 1, s, r, saln, raln, n + 1, 1);
        }
        if (p->Wi & 16) {   // F(i, 0) + s(i, j)
            saln[n] = s[i - 1];
            raln[n] = r[j - 1];
            printAlign(a, i, 0, s, r, saln, raln, n + 1, 0);
        }
    }
}

void align(char *s, char *r, float t) {
    int i, j, k;
    int m = strlen(s);
    int n = strlen(r);
    float gap = -2.5;     // 对空位的罚分
    float tm[5];
    float em;   // F(m + 1, 0)
    pUnit **aUnit;
    char* salign;
    char* ralign;
    // 初始化
    if ((aUnit = (pUnit **) malloc(sizeof(pUnit*) * (m + 1))) == NULL) {
        fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
        exit(1);
    }
    for (i = 0; i <= m; i++) {
        if ((aUnit[i] = (pUnit *) malloc(sizeof(pUnit) * (n + 1))) == NULL) {
            fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
            exit(1);     
        }
        for (j = 0; j <= n; j++) {
            if ((aUnit[i][j] = (pUnit) malloc(sizeof(struct Unit))) == NULL) {
                fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
                exit(1);     
            }
            aUnit[i][j]->Wi = 0;
            aUnit[i][j]->W0 = 0;
            // 创建F(i, 0)的跳转数组
            aUnit[i][j]->nj = n;
            if ((aUnit[i][j]->Wj = (int*) malloc(sizeof(int) * aUnit[i][j]->nj)) == NULL) {
                fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
                exit(1);     
            }
            for (k = 0; k < aUnit[i][j]->nj; k++) {
                aUnit[i][j]->Wj[k] = 0;
            }
        }
    }
    for (j = 0; j <= n; j++) {
        aUnit[0][j]->M = 0;
    }
    // 将字符串都变成大写
    strUpper(s);
    strUpper(r);
    // 动态规划算法计算得分矩阵每个单元的分值
    for (i = 1; i <= m; i++) {
        // 计算F(i, 0)
        aUnit[i][0]->M = aUnit[i - 1][0]->M;
        for (j = 1; j <= n; j++)
            if (aUnit[i][0]->M < aUnit[i - 1][j]->M - t)
                aUnit[i][0]->M = aUnit[i - 1][j]->M - t;
        if (aUnit[i][0]->M == aUnit[i - 1][0]->M)
            aUnit[i][0]->W0 = 1;
        for (j = 1; j <= n; j++)
            if (aUnit[i][0]->M == aUnit[i - 1][j]->M - t)
                aUnit[i][0]->Wj[j - 1] = 1;
        // 计算F(i, 1)
        tm[0] = aUnit[i][0]->M;
        tm[3] = aUnit[i][0]->M + gap;
        tm[4] = aUnit[i][0]->M + getFScore(s[i - 1], r[0]);
        aUnit[i][1]->M = max2(max2(tm[0], tm[3]), tm[4]);
        if (tm[0] == aUnit[i][1]->M)  aUnit[i][1]->Wi |= 1;
        if (tm[3] == aUnit[i][1]->M)  aUnit[i][1]->Wi |= 8;
        if (tm[4] == aUnit[i][1]->M)  aUnit[i][1]->Wi |= 16;
        // 计算F(i, j), j>=1
        for (j = 2; j <= n; j++) {
            tm[0] = aUnit[i][0]->M;
            tm[1] = aUnit[i - 1][j]->M + gap;
            tm[2] = aUnit[i - 1][j - 1]->M + getFScore(s[i - 1], r[j - 1]);
            tm[3] = aUnit[i][j - 1]->M + gap;
            tm[4] = aUnit[i][0]->M + getFScore(s[i - 1], r[j - 1]);
            aUnit[i][j]->M = maxArray(tm, 5);
            for (k = 0; k < 5; k++)
                if (tm[k] == aUnit[i][j]->M)
                    aUnit[i][j]->Wi |= 1 << k;
        }
    }
    // 计算F(m + 1, 0)
    em = aUnit[m][0]->M;
    for (j = 1; j <= n; j++)
        if (em < aUnit[m][j]->M - t)
            em = aUnit[m][j]->M - t;
/*
    // 打印得分矩阵
    for (i = 0; i <= m; i++) {
        for (j = 0; j <= n; j++)
            printf("%f ", aUnit[i][j]->M);
        printf("\n");
    }
*/
    printf("max score: %f\n", em);
    // 打印最优比对结果,如果有多个,全部打印
    // 递归法
    if (em == 0) {
        fputs("No seq aligned.\n", stdout);
    } else {
        if ((salign = (char*) malloc(sizeof(char) * (3 * m))) == NULL) {  // 3m的大小是根据match以及gap的分值来估算的。
            fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
            exit(1);
        }
        if ((ralign = (char*) malloc(sizeof(char) * (3 * m))) == NULL) {
            fputs("Error: Out of space!\n", stderr);
            exit(1);
        }
        if (em == aUnit[m][0]->M)
            printAlign(aUnit, m, 0, s, r, salign, ralign, 0, 1);
        for (j = 1; j <= n; j++)
            if (em == aUnit[m][j]->M - t)
                printAlign(aUnit, m, j, s, r, salign, ralign, 0, 1);
        // 释放内存
        free(salign);
        free(ralign);
    }
    for (i = 0; i <= m; i++) {
        for (j = 0; j <= n; j++) {
            free(aUnit[i][j]->Wj);
            free(aUnit[i][j]);
        }
        free(aUnit[i]);
    }
    free(aUnit);
}
本文参与 腾讯云自媒体分享计划,分享自微信公众号。
原始发表:2019-04-30,如有侵权请联系 cloudcommunity@tencent.com 删除

本文分享自 生信了 微信公众号,前往查看

如有侵权,请联系 cloudcommunity@tencent.com 删除。

本文参与 腾讯云自媒体分享计划  ,欢迎热爱写作的你一起参与!

评论
登录后参与评论
0 条评论
热度
最新
推荐阅读
领券
问题归档专栏文章快讯文章归档关键词归档开发者手册归档开发者手册 Section 归档