قارىزىقايتارىلىپبولماعانءۇيدىساتۋعابولاما؟

قارىز العان، ٴالى قايتارىلماعان ۇيلەر، ەگەر ٴۇيدى ساتپاقشى بولسا، ادەتتە الدىمەن قارىز اقشانى قايتارىپ، بانكەمەن بولعان كەپىلگە قويۋ قاتىناسىن كۇشىنەن قالدىرعاندا عانا ساتۋعا بولادى. ٴبىراق بانكەلەر ادەتتە ۇي قارىزىن العان ادامداردىڭ قارىزدى مەرزىمدى قا ‌ ەندەشە ، قارىز اقشانى مەرزىمىنەن بۇرىن قايتارماسا ، ٴۇيدى ساتۋعا بولا ما ؟ بانكە نە ٴۇشىن قارىز اقشانى كۇنى بۇرىن قايتارۋدى قالامايدى ؟ ەگەر جەكە ادام بولسا، باسقالار قارىز العان اقشانى الدىن الا قايتارىپ بەرسە ، بالكىم ٴسىز قاتتى قۋانۋىڭىز مۇمكىن. ٴبىراق بانكە ٴۇشىن بانكە ٴۇشىن قارىز بەرۋ وسىنداي بولادى. نەگىزگى كىرىس كوزى، نەسيەنى كۇنى بۇرىن قايتارساڭ، ٴوسىم پايداسى ازايادى، بۇعان قۋاناتىن نە ٴجونىڭ بار ؟ ونىڭ ۇستىنە قارىز بەرگەن كۇننىڭ وزىندە دە ، امالىن تاۋىپ باسقالارعا قارىز بەرۋ كەرەك، سايىپ كەلگەندە، اقشانى ٴوز قولىڭدا قالدىرما ، ايتپەگەندە امانات قويۋشىنىڭ ٴوسىمىن نە تولەيسىڭ ؟ ٴبىراق الدىن - الا قايتاراتىن اقشاڭدى باسقالارعا قارىزعا بەر ، ونىڭ ۇستىنە قاريداردى قايتا ىزدەۋىڭ كەرەك ، بۇل ۋاقىت ، كۇش سارىپ ەتىپ قانا قالماستان ،ونىڭ ۇستىنە ٴوندىرىس شىعىندارىنىڭ ٴوس ‍‍ ىم نورماسىن ارتتىرادى. بۇدان سىرت، قارىز اقشانىڭ ٴوسىمى جوعارىلاسا دا جاقسى ، ەگەر قارىز اقشانىڭ ٴوسىمى تومەندەسە ، ٴاسىلى ٴتىپتى دە كوپ ٴوسىم الۋعا بولاتىن بولسا ، قازىر تاعى دا قارىز بەرگەن كۇننىڭ وزىندە دە ٴبىرشاما تومەن ٴوسىم الادى ، سوندىقتان بانكە قارىز اقشا بەرۋشىنىڭ قارىز اقشانى كۇنى بۇرىن قايتارعانىن كورگىسى كەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە، ٴۇي قارىزى دا بانكەنىڭ بارلىق قارىز اقشاسىنداعى ٴوسىم مولشەرى ٴبىرشاما جوعارى، حاۋىپسىزدىگى دە سالىستىرمالى جوعارى قارىز اقشا. ويتكەنى كوپ ساندىسى تۇرعىن ۇيگە بەرىلەتىن قارىز اقشانىڭ ٴبارى ۋاقىتى ٴبىرشاما ۇزاق قارىز اقشا بولعاندىقتان ، قارىز اقشانىڭ ٴوسىمى سالىستىرمالى تۇردە جوعارىراق بولادى. ال ، ٴۇي قارىزى كەپىلگە قويىلعان قارىز اقشا، ٴۇي توزعان كۇندە دە ، قارىز بەرۋشى قارىز اقشانى جالعاستى قايتارادى، سوندىقتان بانكە جونىنەن حاۋىپ - قاتەر ٴبىرشاما از، سوندىقتان قارىز بەرۋشىنىڭ قارىز اقشانى مەرزىمىنەن بۇرىن قايتارۋىن ٴۇمىت ەتپەيدى. ارينە ، بانكە دە قارىز بەرۋشىنىڭ قارىزدى مەرزىمىنەن بۇرىن قايتارۋىن توسپايدى، ەڭ كوپ بولعاندا توقتامعا جىعىندى بولۋ سوماسىن الادى ، ادەتتە توقتامعا جىعىندى بولۋ سوماسى الدىن الا قايتاراتىن قارىز اقشانىڭ%1 ىنەن اسىپ كەتپەيدى، كوپ ەسەپتەلمەيدى. ولاي بولسا، ەگەر بانكە قارىز اقشانى مەرزىمىنەن بۇرىن قايتارۋعا جىعىندى بولۋ سوماسىن الماقشى بولسا، سونىمەن بىرگە توقتامعا جىعىندى بولۋ سوماسىن تاپسىرعىسى كەلمەسە، قارىز اقشاسى قايتارىلماعان ٴۇيدى ساتۋعا بولا ما ؟ قارىز اقشانى قايتارىپ بولا الماعان ٴۇيدى ساتۋعا بولا ما ؟ نازاريالىق جاقتان ايتقاندا ، قارىز اقشانى قايتارىپ بولا الماعان ٴۇيدى دە ساتۋعا بولادى. ەڭ اۋەلى ، كەيبىر جەرلەر "كەپىلگە قويۋ ، وتكەرمەلەپ بەرۋ" سىندى وتكەرمەلى ٴۇي ساۋدا ۇلگىسىن اتقارىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا ، ٴالى كەپىلگە قويىلعان ٴۇيدى بۇرىنعى قارىزىن قايتارماي - اق وتكەرىپ بەرۋگە بولادى، ساتىپ الۋشىعا بەرىلگەن جاڭا قارىز اقشامەن ٴالى تولەپ بولماعان قارىزدى قايتارۋعا بولادى، بۇل كەيىنگى قارىز اقشانى ساتىپ الۋشى جاق قايتارعانمەن بارابار بولادى. الايدا ، بۇل ۇلگى بۇكىل ەل كولەمىندە ٴالى جالپىلاسا قويعان جوق ، تەك ٴىشىنارا رايونداردا عانا يگىلىكتەنە الادى، بۇل ۇلگىنى اتقارعان جۋحاي، چيڭداۋ، جينان، كۇنميڭ، ۋشي، جينحۋا قاتارلى جەرلەر بار. ونان قالسا، ساتىپ الۋشىمەن اقىلداسىپ، قالعان قارىزدى ساتىپ الۋشى قايتارىپ، ونان سوڭ كەپىلگە قويۋدى كۇشىنەن قالدىرعان سوڭ، وتكەرمەلەپ ساۋدالاسادى. مۇنداي ٴتاسىلدى مەڭگەرۋ ٴبىرشاما قيىن. ٴبىر جاعىنان، ساتىپ الۋشىنىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى كۇشتى بولۋى كەرەك، سەبەبى، ەگەر قارىز اقشانى قايتارۋعا شامام كەلمەسە، وندا كۇيەۋىڭنىڭ قايتاراتىن قارىزى از ەمەس ەكەنىن تۇسىندىرەدى، ەگەر ساتىپ الۋشىنىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى ادەتتەگىدەي بولسا، وندا قارىز اقشامەن ٴۇي ساتىپ الماقشى بولساڭ، وندا سەنىڭ قارىزدى قايتارۋىڭا كومەكتەسەتىن كۇش تە جوق بولار ەدى. ەندى ٴبىر جاعىنان، بۇل ٴادىستىڭ ساتىپ الۋشىعا حاۋىپ - قاتەرى وتە زور بولادى، اقشا بەرىپ كەتەمە دەپ قورقادى، سوندىقتان ، ەگەر ساتىپ الۋشىعا توتەنشە سەنىم ارتپاسا، قالىپتى جاعدايدا بۇلاي ىستەۋگە قوسىلمايدى. سوندىقتان، قارىز اقشا ٴالى قايتارىلماعان ٴۇيدى ساتۋدا، ەڭ جاقسىسى، تاعى دا "كەپىلگە الىپ يەگەرشىلىك ەتۋ" ٴتاسىلىن قولدانۋ كەرەك. ەگەر مۇنداي ۇلگى ٴوزى تۇرعان قالادا ٴالى جالپىلاستىرىلماعان بولسا، وندا امال جوق.